Λιμάνια και Καράβια

Τα πλοία τα κατασκεύασαν οι άνθρωποι για να ταξιδεύουν στα πέλαγα, στη φύση τους βαθιά είναι χαραγμένη η προσμονή του ταξιδιού. Σε κάθε καράβι αντιστοιχεί και ένας καπετάνιος με το ίδιο μεράκι και σαράκι για το ταξίδι και τη θάλασσα. Φτιαγμένοι και οι δυο τους για να ταξιδεύουν, να ριψοκινδυνεύουν σε μακρινά νερά και άγνωστα μέρη, καράβια και καπετάνιοι αν μείνουν στο λιμάνι σκουριάζουν και αχρηστεύονται. Η λύπη δεν ταιριάζει σε ένα σκαρί που έφαγε τα ψωμιά του θαλασσοδαρμένο και καλοτάξιδο, ούτε καν σε εκείνα που βυθίζονται παλεύοντας με τους τυφώνες και τις καταιγίδες. Θλίψη ταιριάζει μόνο στα πλοία και τους καπετάνιους εκείνους που δεν τόλμησαν, δεν μπόρεσαν ποτέ να βγουν από το λιμάνι τους, να παλέψουν με τα κύματα και τον αέρα, να χαρούν τον ήλιο και τα δελφίνια.

Αν το καλοσκεφτεί όμως κανείς, τα ίδια τα λιμάνια είναι εκείνα που δίνουν τα ταξίδια στα καράβια και στους καπετάνιους τους. Αν δεν μπουν και δεν αράξουν σε λιμάνι δεν ξεκουράζονται, δεν ανεφοδιάζονται, δεν φροντίζονται – ο ίδιος ο καπετάνιος δεν θα είχε το χρόνο και την άνεση να συγκεντρωθεί, να επιλέξει και να σχεδιάσει με κάθε λεπτομέρεια το επόμενο μπάρκο. Κανένα πλοίο όμως δεν θα απολάμβανε το ταξίδι, αν δεν υπήρχε λιμάνι να φτιαχτεί, λιμάνι από το οποίο να σαλπάρει και λιμάνι για να φτάσει.

Οι δυο τους εκτιμάνε εξίσου την ελευθερία και τη χαρά του ταξιδιού, την περιπέτεια, την ένταση, τις δυσκολίες και τις εμπειρίες – εξίσου όμως χαίρονται την αγαλλίαση της άφιξης στο απάνεμο λιμάνι, την επίτευξη του στόχου, τη θαλπωρή και την ασφάλεια της φιλόξενης ακτής. Σαν εικόνα το έχω στο μυαλό μου, τον καπετάνιο να εξιστορεί τις περιπέτειές του και να ακούει τα βάσανα και τις χαρές των άλλων καπεταναίων σε δωμάτια γεμάτα από καπνό κι αρμύρα και τα ίδια τα καράβια τους αγκυροβολημένα στο λιμάνι να σιγοψιθυρίζουν τι είδαν, τι ένοιωσε το σκαρί τους ανταλλάσοντας κουβέντες χωρίς λόγια με τα κύματα ή ποιος άλλος ξέρει πως, με τα άλλα πλεούμενα. Ο έμπειρος καπετάνιος και το καλοτάξιδο καράβι, όσο λαχταρούν την αναχώρηση, με την προσμονή του ταξιδιού, άλλο τόσο χαίρονται τον ελλιμενισμό τους με την προσμονή της ανάπαυσης και της ανασυγκρότησης. Τίποτα δεν είναι αναπόσπαστο και ασύνδετο κι αυτός είναι ο κύκλος της ζωής. Δεν υπάρχει ταξίδι χωρίς λιμάνι, δεν υπάρχει αναχώρηση χωρίς την άφιξη.

Τα νερά στο μεγάλο λιμάνι είναι στάσιμα, θολά και βρόμικα – όμως κανείς από όσους γνωρίζουν τη σπουδαιότητά τους δεν τα περιφρονεί! Ξέρουν ότι το λιμάνι εξ ορισμού είναι κλειστό για να προστατεύει. Το κλείσιμο είναι που προκαλεί στασιμότητα, όμως το καράβι την κατανοεί και τη θέλει για όσο χρειάζεται να ανεφοδιαστεί, να φορτώσει ανθρώπους και εμπορεύματα, άσε που περιμένει το χρόνο να σχεδιάσει ο καπετάνιος του άλλο ταξίδι. Πολλά καράβια μαζεύονται στο ίδιο λιμάνι. Όλα ξεκουράζονται, ανασυγκροτούνται, φροντίζονται, εφοδιάζονται, χαίρονται την ηρεμία και σιγοψιθυρίζουν μεταξύ τους τις εμπειρίες της ανοιχτής θάλασσας. Γνωρίζουν με ακλόνητη σιγουριά ότι το ταξίδι δεν θα αργήσει και χαίρονται την κάθε στιγμή στο λιμάνι περιμένοντας. Ο συνωστισμός των καραβιών στο λιμάνι δημιουργεί τη βρομιά και τη θολούρα, η μορφή και η φύση του λιμανιού τη συντηρεί. Τα καράβια και οι καπετάνιοι το ξέρουν – ποτέ δεν μένουν πολύ καιρό στο ίδιο λιμάνι. Αν μείνουν κινδυνεύουν να σαπίσουν και να αχρηστευτούν, αφού τα ίδια τα χαρακτηριστικά του λιμανιού που όσο κρατάει η παραμονή τους εκεί είναι αναγκαία και επιθυμητά, τους διαβρώνουν, τους σαπίζουν αργά και σταθερά. Κανένα όμως καράβι και κανένας καπετάνιος με σύνεση δεν επιμένει να ταξιδεύει ασταμάτητα. Καλά κι οι δυο το ξέρουν πώς το ταξίδι χωρίς λιμάνι είναι φθορά, καταστροφή και αλόγιστη αποκοτιά, πόσο σύντομο κι άδοξο μπορεί να γίνει ένα ταξίδι αν το καράβι δεν σταματήσει πουθενά για να πάρει δυνάμεις και να ορίσει πορεία και προορισμό;

Το μεγάλο επιβατηγό πλοίο ετοιμάζεται να ξεκινήσει για ένα ακόμη ταξίδι… Κάτω από τα πόδια μου τρίζουν τα σιδερένια μέλη του. Νοιώθω την ανυπομονησία του καραβιού να ξεκινήσει. Οι μηχανές του δουλεύουν στο φουλ, μουγκρίζουν, ετοιμάζονται, κι όμως το θηρίο αυτό δεν μετακινείται χιλιοστό αν ο καπετάνιος δεν δώσει εντολή. Ακόμα κι όταν φτάσει η ευλογημένη στιγμή της αναχώρησης, ο καπετάνιος δίνει το σήμα και το καράβι μετακινείται ανεπαίσθητα, βγαίνει σιγά σιγά από το λιμάνι, προσεκτικά, απαλά, δεν βιάζεται διόλου. Με τι χάρη, τι αξιοπρέπεια, τι περηφάνια και ταπεινότητα πλέει δίπλα από μικρότερα ή και μεγαλύτερα πλεούμενα!

Λες το καράβι και ο καπετάνιος του να νοιάζονται για το ποιο από αυτά είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο, ποιο είναι καλύτερο, νεότερο ή ομορφότερο; Ο καπετάνιος και το καράβι του είναι ζευγάρι ερωτευμένων, ο ένας με τον άλλο και οι δυο τους με τη θάλασσα – στα αλήθεια δεν βλέπουν και δεν συγκρίνονται με κανένα άλλο πλεούμενο, ίδια με τους ανθρώπους τους ερωτοχτυπημένους. Κι όμως, τα σέβονται όλα το ίδιο και αποχωρούν από το λιμάνι χωρίς να ενοχλήσουν, χωρίς να καταστρέψουν με τη ξέφρενη και ασυγκράτητη ορμή του ξεκινήματος.

Το ανοιχτό πέλαγος, η καθάρια θάλασσα, οι άνεμοι, τα κύματα, οι γλάροι και τα δελφίνια τους περιμένουν… το καράβι όμως που πάνω του κάθομαι ανυπόμονα, διόλου δεν βιάζεται, δεν ορμάει να ξεχυθεί από το λιμάνι. Ξέρει καλά ο καπετάνιος του ότι αν το κάνει θα καταστραφεί το ίδιο και τα άλλα καράβια γύρω του. Ο καπετάνιος και το καράβι του έχουν πάθος, έχουν έρωτα κι αγάπη για την ανοιχτή αγκαλιά της θάλασσας, κοίτα όμως που το ίδιο κι απαράλλαχτα αγαπούν και σέβονται την σφιχτή αγκαλιά του λιμανιού!

Οι εικόνες μεταλλάσσονται, τα σύμβολα αποκωδικοποιούνται στα μάτια του νου μου που πάντα λαχταρούσε να ξεδιαλύνει τα κρυμμένα κι αφανέρωτα στους πολλούς μυστήρια. Τα Καράβια γίνονται Άνθρωποι με σάρκα και οστά, η απέραντη Θάλασσα η ίδια η Ζωή μας, τα θαλασσινά Ταξίδια γίνονται Εμπειρίες, Πορείες, Όνειρα, Οράματα και Επιδιώξεις των ψυχών μας. Τα Λιμάνια οι απαραίτητες στιγμές της Μη Δράσης, της Εσωτερίκευσης, της Ανασυγκρότησης. Ο Έρωτας και το Πάθος για τη θάλασσα στέκει απαράλλαχτα και δείχνει φανερά το Πάθος και τον Έρωτα για την ίδια τη Ζωή. 

Βλέποντας το συμβολισμό αναρωτιέμαι…

Πόσο σύντομο και μάταιο γίνεται το κάθε Ταξίδι μας αν δεν ορίσει ο Καπετάνιος μας πού θέλουμε να πάμε, αν μείνουμε μόνο στην ορμή του Ταξιδιού κι αν δεν σεβαστούμε την ανάγκη για τα Λιμάνια μας...

Πόσο άδοξη η Ζωή μας, για λύπηση το σκαρί του Ανθρώπου που αν και φτιάχτηκε για μεγάλα Ταξίδια δεν τόλμησε ποτέ να βγει από το Λιμάνι του, δεν έκανε ποτέ εκείνο το μονά-δικό Ταξίδι του, ποτέ δεν ένοιωσε τον Έρωτα του Kαπετάνιου του και ποτέ δεν ερωτεύτηκε τη Θάλασσα-Ζωή...

Κυριευμένος από φόβο και ιδέες αναξιότητας, αναζητώντας μόνο την ασφάλεια του λιμανιού ο άνθρωπος που δεν τολμά να ζήσει στα αλήθεια τη ζωή που του πρέπει, διαλύεται πολύ γρήγορα και επίπονα στη φθορά της στασιμότητας και της βρομιάς, χωρίς να έχει βιώσει στιγμή από τη χαρά του άγνωστου…

Κι ο Καπετάνιος άραγε ποιον ή τι να συμβολίζει;